About

Pages

Sunday, December 12, 2010

Kin ram biakhnak pakhat....

       Refugee at Kutupalong Royingya miphun heh ting 7 in/ 1.5 million dung um  British sanlaiah kuliphur leh hlawhfan lutin leh lo na per ruai kawng hnak in Arakan (ya kheng) ram ah hleng awng hnak miphun pakhat i kawlram musilm cithlah tute i hang amahte heh.

Thu um dan ah tu 1904 lai ah Arankan ရခုိင္ siangphahrang မင္းေစာမြန္ ram pawl Kawl siangphahrang pawl in simin do awng dek ai Kawlral pawl in neh kiau ma ral relhin မင္းေစာမြန္ heh Bangladesh ah rei ngai um awng in Bangladesh pawl in khai hnangam ngaiin a ram ah um siang ai, ciatin Bangladesh Muslim bawipa ai bawmhnakin မင္းေစာမြန္ ram tu Kawl kutsungin sut leh sal awng hnak i, AD 1480 fang ေၿမာက္ဦးၿမို႔ din ai ေၿမာက္ဦး san lai ah Arab miphun heh Arankan ram ai minung tamngai umhmun hmun khawpui pui ah umhmunkhuarin um de i, khia ang Vai te pawl heh Arakan pawl intu ကမန္ tin ko de ai, Arakan ram milehsa pakhat ah pawm awng i. Rohingya pawl heh Arakan ram ah tu buaihnak ziang khai bawn lo in um ngeu de ai, Arakan hrang ah tiin rinawm takin um awng de ai ciatin Arakan ram ah Muslim sakhua biakhnak um pan hnak i. Napuikhaw can rei fangtu amah te leh mahte heh Rohingya tin au tlang ang i 1925 hnua ah.

1925 Arakan ah Muslim 30,000 um ai, 1930 fangtu 217800 um man i cia heh Mirang pawl in lau ai a karzai tuh lovin rauh ngaiin buaipui awng dek i inapui khaw Secound World War thawn cun dun manin a tumtah hnak pawl famkhim ben lo i hng. Ciatin 1942 ah Arakan Rohingya gang din tlang ai Arakan pawl zosuam in in leh lo pawl siatsuah sah pan i hang.

1942 Japan pawl Burma a lut lai ah Muslim tamtak rek dek man in Muslim thinlau mangbang vansang ze in Organization pakhat din awng ai BABL i .. Hemi Burma mi diktak in i lo Vaipawl heh kinmahte bang in right neiin leh zalen takin Burma ah um tum ve man 1950 Rohingya Muslim miphun heh kawlram miphun tih lungkhim tuhin leilungvum news tamtak ah lo suah awng dek de i. Napui tumtahhnak khim thil lo man in 1951 ah a hmin thleng sal ai Arakan Muslim tin thleng sal napui, Arakan pawl in le kintu Muslim um lo i ing ti leh thio man Rohingya Muslim pawl buai awng ruah ruah i, ciatin peh vivo ai 1960 dungfang Rohingya news yangon college Rohingya tlangtta naupang pawl tiangin buaihnak nasa takin suak awng i, minung 50000 dungin ေမာင္ေတာၿမို႔ pumpuluk hual siau ai thin ngam in au tlang sandahpiah awng i zan nazi 8:30 in zing 3:30 tiang, Rohingya pawn in Pathian lungkhim danin ningram kinram tin khan dun kin kul tuh i tin au tlang dek awng i Aranka khuapui ah.

1942 hlan dung ah ေမာင္ေတာၿမို႔ state ah Arakan khua 195 um awng ai 1992 fangintu 46 ian tang i hang, a dang khua pawl tu Muslim pawl ci pung cak ze manin Muslim ah cang siau ai Vai cithlah ah cang siau i hang. Inapui khaw Kawl suyeah pawl an kul ngai hnak tu 1990 Burma General Election lai ah Rohingya party in vote ti leh 1988 kawlam pumpui sandahpiah buai lai takah Rohingya hmin in sandahpiah ti leh 2010 General election ah Rohingya ti tel um awng bul lo i.

Rohingya miphun pawl in Burma rampui ti buai ze man leh a ci pung cang ze man 1991 ah Muslim Vaipawl 200,000 heh Bangladesh a mahte ram ah kuat siau sal napui, amahte riang sawn tu kin ram te in kin hnawt i tin news phun cang cang ah ngan in leilungvumah theh lar dek i.

Bristish san lai ah Lo naper thethutu in leh hlawhfa naper tuh in Arakan ram hleng hnak Vaipawl heh sumdawng hnak, nunkhua harsa um hmun nei lo ning hiau kul ze man Arakan pawl in minung i hnak lingthiam sak tawn hnak tamtak thawn a ram ah um siang awng hnak i.

A hlanah tu Burma ram Dengyinta pawl in he Rohinya pawl heh kin ma zawn zawn in Politic i tuh se social lam i tuh seh thil ziangkimah bangran in ngah tuhin lungkhim awng ai, napuikhaw Rohingya thinlung ah Burma heh Muslim ram cang ruai hiam hnak thinlung nei ngeu tih lingsal fangin  heang zalenhnak hmuah hmuah kham sah sio sal i.

Rohingya pawl heh Arakan ram in Bangladesh tlang, Bangladesh in Arakan khiatin kal dek de miphun i. Arakan in Thailand , or Malaysia lam ah Tinbaw or Lawng hmang in feh ai a hleng hmun cangah buaihnak suak ruai tio de i, tun can ah tu Rohingya Muslim miphun heh Malaysia ah tu tawrlehchengin um i hang. Thailand ah khai lut betbo lai ai, Thailand ah ziangmanin Rohingya pawl hrang Refugee Camp bawn sah hiam lo i ti fang fiang ngai i can rei fang tu Burma bang in tawngcian buaihnak a phun phun suak ruai in Thailnd ram hnawm ruai sio tuh i tiheh Thai suyeah pawl in hmu ngeu man i.

NGO pawli Rohingya pawl heh mi harsa ram nei lo, ning hiau kul cia man Arakan ram ah ram nio pe ve in Politic lam ah khai zalentakin co tuh daihsak ngai napui Muslimte man ram nei tu Arakan sawn Muslim pawl zohsuam tuar, kut thlak, rek, in leh lo tai sah sio, a fenu pawl buan, a sakhua biakhnak Bhudha temple zok suam hnawm sah sak ciatin Arakan pawl sawn tu mahlehmah humhimhnak siin leh vangsang cavahin um i, heang Arakan harsathnak heh NGO te in tu ling bang lo bul lo i.

0 comments:

Post a Comment

 
Design by Free WordPress Themes | Bloggerized by Lasantha - Premium Blogger Themes | cheap international calls